Nietzsche & het nihilisme: Sprekende denkers

In de reeks Sprekende denkers bespreken Nederlands bekendste denkers het leven en werk van ’s werelds grootste en belangrijkste filosofen. Van Aristoteles tot Kant en van Augustinus tot Hannah Arendt. Maar ook onze eigen Nederlandse filosofen ontbreken niet. Wie waren deze filosofen en hoe zag de wereld er in hun tijd uit? Waarom bleken juist zij van belang en wat is de betekenis van hun denkbeelden voor ons vandaag de dag?

Elk luisterboek heeft een vaste opbouw, waarbij eerst de denker wordt voorgesteld en de luisteraar vervolgens wordt meegenomen naar het hart van het werk van de denker, om te eindigen met een analyse van de betekenis van de denker toen en nu. Met het beluisteren van sprekende denkers maakt de luisteraar een reis door twee millennia filosofie onder begeleiding van een expert.

De Duitse filosoof Friedrich Nietzsche (1844-1900) constateert hoe wij ervoor staan: we weten niet meer waartoe wij op aarde zijn. God is dood, en alle hemelse houvast is ons ontvallen. We leven in een nihilistisch tijdperk, zonder vaste waarden, gegeven waarheden of een gefundeerde moraal. Dat geeft ook nieuwe mogelijkheden: wie geen houvast meer heeft, is vrij om het leven naar eigen inzicht vorm te geven. Maar wie kan die vrijheid aan? Wie kan alle houvast loslaten?

Paul van Tongeren, hoogleraar wijsgerige ethiek en hoofd van de Nietzsche Research Group, vertelt op meeslepende wijze over de persoon Nietzsche, zijn leven, zijn boeken en, vooral, zijn gedachten over het nihilisme. Wat betekent nihilisme bij Nietzsche eigenlijk, hoe hebben zijn ideeen doorgewerkt? Zijn wij nihilistisch?

Met fragmenten uit het door Nietzsche op 13-jarige leeftijd gecomponeerde pianostuk Allegro.

Inhoud

Nietzsche: een biografische inleiding

Introductie Paul van Tongeren

Nietzsche: een kennismaking

De student Nietzsche

Kennismaking met Schopenhauer en Wagner

Hoogleraarschap in Basel

Het grote kunstwerk der mensheid:de Griekse tragedie

Publiekslezingen over het onderwijs8 Wetenschap en filosofie

De Wandelboeken

Nietzsches dialoog met zichzelf

Twee kenmerken van Nietzsches werk

De laatste teksten

Nietzsche : een overzicht van zijn werk

Periodisering van Nietzsches schrijverschap

Nietzsche over moraal

Nietzsche voert zichzelf ten tonele

De nagelaten aantekeningen

Postuum werk

De cultuur als patient

De filosoof als arts van de cultuur

De therapeutische werking van de teksten Nietzsche

Nihilisme : een inleiding

Nihilisme: uitleg via eigentijdse citaten

Nihilisme historisch bezien

Verzet tegen de heersende orde

Nihilisme in de literatuur: Toergenjev, vaders en zonen

Zijn er verschillende soorten nihilisten?

Nietzsche het nihilisme

Nietzsche over het nihilisme

Pessimisme in soorten

Zelfkritiek

Nihilisme een ziekte?

Twee soorten van lijden

Twee soorten verlangen: vereeuwigen vs. vernietigen

Vier vormen van nihilisme

Het leven dat lijden is uit overvloed

Atheïsme nihilisme

Atheïsme en nihilisme

Nietzsche over de dood van God

God en de moraal

God en kennis

God en de zin van het leven

De parabel van de gevangenen

Zarathustra

Zarathustra: het spel van geven en nemen

De boodschap en de miscommunicatie

De boodschap in metaforen

Het onvermijdelijke misverstand Nietzsche

De geschiedenis van het Europese nihilisme

Geen theorie, maar losse notities

Het Europese nihilisme

De ontwikkelingsgeschiedenis van het nihilisme

De basis van het nihilisme

De werkelijkheid is chaos

De christelijke moraalhypothese

Ontmaskering

De wil tot waarheid

Het redden van God

Voorbeelden van het doorprikken van de schijnwereld

De ontmaskering van fase drie:God is dood

De eeuwige herhaling van hetzelfde

Verschrikking of bevrijding

Vernietiging

De haat van de vertwijfelde

Transformatie

Hoe de ware wereld uiteindelijk tot fabel werd

Incipit Zarathustra

Drie gedaanteverwisselingen

De eeuwige terugkeer van hetzelfde als test

Verschrikking of bevrijding

Epiloog

De muzikale fragmenten zijn delen uit Allegro, een compositie voor piano, door Nietzsche op 13-jarige leeftijd gecomponeerd.

© 2012 ISVW Uitgevers (Audiobook): 9789491224225

Release date

Audiobook: 18 May 2012