Osmanlı Deniz Seferleri: (Esfar-ı Bahriye)

Orijinalindeki ismi “Esfar-ı Bahriye-i Osmaniye” olan esrin yazarı Mehmet Şükrü Bey, Osmanlı zamanında açılmış olan Heybeliada Bahriye Mektebi’nde “Fenni Tarih” dersi öğretmenidir. Yüzbaşı rütbesinde bir subay olarak 1910 yılında emekli olmuştur. Osmanlı denizciliğinin geçmişi hakkında yazdığı eserlerle, sonraki dönemlere büyük bilgiler aktarmıştır. Kütüphanelerde bulunan ve gerçek belgelere dayanan bu önemli eserin, günümüzde de okunabilmesi ve anlaşılması amacıyla, Osmanlıca aslından okuyarak, ağır bir dili olması nedeniyle, günümüz Türkçesine de çalışarak, her yaşta Türkün okuyup, anlayabileceği bir kitap halinde sunmaya gayret ettik.

Mehmet Şükrü Bey’le aynı dönemi paylaşmış olan ve yine bahriye tarihçileri olan Safvet Bey, Süleyman Nutki, Ali Rıza Seyfi, Ali Haydar Emir de, önde gelen Osmanlı deniz tarihçileri arasındadır. Daha önce Süleyman Nutki’nin yazmış olduğu “Muhaberat-I Bahriye-i Osmaniye” isimli kitabının Osmanlıca Orijinalinden okunmasına büyük katkı yapmam ve kitabın “Osmanlı Deniz Savaşları- Barbaroslar” adıyla yayına hazırlanması ve editörlüğünü yapmamdan cesaret alarak, işbu kitabı da hazırlamaya çalıştım.

Yazar eserde, dünyadaki denizciliğin ilk başlangıcından itibaren gelişmeleri anlatarak, Osmanlıdaki gelişmeleri de bu ciltte Kanuni Sultan Süleyman döneminin sonuna (1566) yılına kadar olan dönemleri, donanmanın inşası, savaş teknikleri, hukuku, mevzuatı, ticaret ve yönetim gibi tüm yönlerini kapsayan bir çerçeve içinde anlatmaktadır. Savaşlardaki üstünlüklerin kazanmaya katkısı ve eksikliklerin kaybetmeye etkilerini, bu konuları en iyi bilenlerden biri olarak açıklıkla belirtmektedir. Bu yönüyle de bu kitap çok önemli ve değerlidir.

Kitapta, Denizciliğin gelişmesine Türklerin katkıları, bu konuda yapılan çalışmalar ve mücadeleler, katkı yapan Türk bilim adamları da anlatılmıştır. Bugün de denizcilik büyük öneme sahiptir ve geçmişte bu konudaki Türklerin katkılarını bilmek önemli olup, geleceğimize ışık tutacaktır. Katip Çelebi’nin “Tuhfetü’l-Kibar fi Esfari’l-Bihar” isimli esrinde yazdığı:

“Devletin ömrünün uzun olması, adının parlaklığını sürdürülebilir olması, karada ve denizde hükmünü yürütebilmesiyle mümkündür. Bundan başka memleketin çoğunluğu adalardan ve deniz sahillerinden meydana gelmektedir. Özellikle yüce saltanat merkezi, yani İstanbul şehrinin velinimetinin iki derya olduğunda asla şüphe yoktur. Bunların elde tutulması, korunması, saklanması da denizlerin elde tutulabilmesine bağlıdır. Hâlâ önemini koruyan bu meselede gafleti bırakmak, noksansız bir kudret sahibi olmak için son derecede bir gayretle çalışmak gerekir.”

Katip Çelebi’nin 1609-1657 tarihleri arasında yaşadığı dönemde yazmış olduğu bu sözler, bugün de önemini ve değerini korumaktadır. Bu konuların açıkça anlatıldığı bu kitabın değeri de ortadadır.

Kitabın metnine ek olarak yazarın eklemiş olduğu açıklayıcı notlar, ilgili bölümün sonlarına eklenmiştir.

Saygılarımızla.

Ayşe Hümeyra Eken

© 2025 eKitap Projesi (Е-книга): 9786253870676

Дата на публикуване

Е-книга: 5 януари 2025 г.