Sprekende stemmen 1946: Luister naar het verleden

In de jaren 1930 en 1940 heeft de radio het rijk nog alleen. Televisie is er nog niet; louter geluid moet het beeld scheppen. Onder de titel 'Sprekende stemmen 1936 - 1947' heeft Beeld & Geluid in Hilversum een twaalfdelige serie samengesteld die de aanloop naar, het verloop van en het herstel na de Tweede Wereldoorlog op klinkende wijze weergeeft.

In de jaren 1930 in de sfeer gespannen, maar gaat het leven nog grotendeels z'n gewone gang. Er wordt gevoetbald, gedanst en het nieuws uit binnen- en buitenland is gevarieerd. Dat verandert als de oorlog uitbreekt. Dan wordt 'Sprekende stemmen' een chronologie van het oorlogsverloop, aan de hand van het stemgeluid van 'schurken' en 'helden', met een bijzondere plaats voor het Nederlandse koningshuis. Na vele tegenslagen keren de kansen en gloort uiteindelijk de overwinning op leed en geweld. Na de oorlog herneemt Nederland zich en worden de doden herdacht. Maar er wacht een nieuwe oorlog: die in Nederlands-Indië.

Alle geluidsfragmenten in de serie 'Sprekende stemmen' worden in- en uitgeleid door radiopresentatoren uit de jaren tachtig, toen deze serie onder de titel 'Stemmen des Tijds' voor het eerst is uitgegeven door het Omroepmuseum in Hilversum. De vertaling van alle buitenlandse stemmen is opgenomen in de toelichting per deel. Klik voor meer informatie naar www.sprekendestemmen.nl

1 Burgemeester Oldenhof bij de heropening van de IJsselbrug bij Kampen. (reporter onbekend) (30 januari)

2 Prof. dr. W. Banning bij oprichting van Partij van de Arbeid: 'Onze nieuwe partij staat gereed'. (9 februari)

Minister-president Schermerhorn over Indonesië: 'Aan gerechtvaardige eisen moet tegemoet worden gekomen'. (2 januari)

Herdenking slag in de Javazee, verslag door Herman Felderhof. Luitenant-admiraal C.E.L. Helfrich: 'Mijn hulde gaat uit naar Doorman en zijn mannen'. (27 februari)

Professor Schermerhorn dankt de BBC, op bezoek in Nederland: 'We are grateful again to this mighty organisation'. Verslag door Frits Thors.(25 april)

Schermerhorn: "De kwaliteit van de BBC tijdens de oorlog zijn in deze moeilijke tijden niet veranderd. Wij zijn deze machtige organisatie nogmaals dankbaar. Zij is voor veel van onze mensen een voorbeeld geweest van hoe een nationaal omroepsysteem zou moeten werken. Het is niet alleen de Nederlandse regering die haar gevoelens wil uiten, maar ik hoop dat u de indruk krijgt dat het hele land de organisatoren van dit machtige instrument dankbaar is.

Alleen iemand die in een bezet land heeft gewoond, waar het luisteren naar de stem van de vrijheid verboden was, kan de betekenis van de BBC goed inschatten. Vrijheid van pers en meningsuiting zijn pijlers van de democratie. Maar vrijheid van pers en meningsuiting die niet de belangen van het volk dienen, maar die van particuliere ondernemingen en winstmakers, kan een gevaar vormen voor de echte democratie."

3 Koningin Wilhelmina in voormalig concentratiekamp Vught: 'Wij komen samen op de plek die gedrenkt is door het bloed van zovele gemartelden'. (3 mei)

Reporter Paul de Waart bij de eerste dodenherdenking op de Waalsdorpervlakte: 'Wij staan vlak bij de plek waar zovele honderden werden gefusilleerd'. (4 mei)

Herdenkingsrede door vicepremier W. Drees: 'Een vrij Nederland is alle offers waard die ervoor gebracht zijn'. (4 mei)

4 Erepromotie Winston Churchill in Leiden: 'I'm on the way being the most learned man in the world'. (10 mei)

Churchill: "Rector magnificus, promotor, koninklijke gasten, dames en heren en senaat van de Rijksuniversiteit Leiden, ik dank u hartelijk voor de eer die u mij vandaag bewijst. Ik ben al een doctor van vele universiteiten. Als deze dingen zouden worden beoordeeld naar het aantal graden dat ik heb behaald, ben ik op weg om de meest geleerde man ter wereld te worden!"

Erepromotie Prins Bernhard: 'Niet mijn persoon immers, hebt gij in de eerste plaats willen eren, maar het verzet in ons vaderland'. (16 juli)

Verslaggever Herman Felderhof: opening Moerdijkbrug. (24 augustus)

Ontwerp-overeenkomst Linggadjatti / Indonesië: Mr. J.A. Jonkman, minister van Overzeese Gebiedsdelen: 'Wij moeten van vijanden weer vrienden worden'. (15 november)

Visie op Linggadjatti van Koos Vorrink (PvdA): 'Een koloniale oorlog staat gelijk aan een roekeloze verspilling van volkskracht aan beide zijden'. (14 december)

5 Professor C.P.M. Romme (KVP) over Liggadjatti: 'Wij hebben een nieuwe roeping in Indonesië'. (20 december)

K. Voskuil (Vrije Volk) over ouderdomswet Drees: 'Dan zal een punt van het urgentieprogram van de PvdA verwezenlijkt zijn'. (6 mei)

Metropole Orkest onder leiding van Dolf van der Linden met zang van Kinge van der Linden: Eens zal de Betuwe in bloei weer staan... (april)

© 2023 Beeld & Geluid (Audiobook): 9789493271456

Release date

Audiobook: June 7, 2023