App Store

Google Play

is Device Banner Block 894x1036

Stígðu inn í heim af óteljandi sögum

Hlustaðu og lestu

Illugi Jökulsson

Hinn fjölfróði útvarps- og fjölmiðlamaður, rithöfundurinn Illugi Jökulsson kynnir hlustendur Storytel efni gamalla íslenskra bóka af öllu tagi. Þar getur verið um að ræða ævisögur og endurminningar, sögurit og frásagnir af öllu tagi, þjóðsögur, skrímslasögur og hvaðeina milli himins og jarðar.

Skræður

Í þessu seinna kasti er haldið áfram að lesa úr æviminningum Björgúlfs Ólafssonar læknis, sem starfaði á Borneó og víðar í Indónesíu á árum fyrri heimsstyrjaldar. Margt kemur framandlega fyrir sjónir og lýsingar Björgúlfs eru fullar af furðu aðkomumannsins en um leið hlýju og velvild. Hann lýsir líka dramatískum atburðum, til dæmis krókódílaveiðum þegar mikið gengur á, vægast sagt. Og mannlífið er auðugt og skemmtilegt.

Skræður: 98 – Íslenskur læknir á framandi slóðum: Björgúlfur á Borneo 2

Ida Pfeiffer var þýsk kona sem ferðaðist um landið 1845. Í þessu kasti númer 2 úr minningum hennar segir hún frá ferðalögum sínum um landið, fegurð landsins en líka undarlegu hátterni hinna innfæddu. Þeir fylgjast sífellt með henni eins og naut góna á nývirki, og þykir henni oft nóg um. Hún er látin gista í kirkjum, sem virðast notaðar eins og geymsluhús, og sóðaskapurinn hvarvetna er yfirgengilegur.

Skræður: 100 – Íslandsferð Idu Pfeiffer 1845: Seinni hluti - fegurð landsins og sóðaskapur innfæddra

Í aldir var samband íslenskra bænda við kindur sínar mjög náið, enda valt lífsviðurværi stórs hluta landsmanna á sauðfjárrækt. Svokallað forystufé var sérstaklega mikils metið, enda réði það ferðinni á ferðum kindanna í hvaða veðrum sem var. Í bókinni Forystufé safnaði Ásgeir Jónsson frá Gottorp saman mögnuðum frásögnum af forystufé sem fann á sér illviðri og arkaði gegnum snjóstorma eins og ekkert væri. Ótrúlegar frásagnir af harðgerðu fé.

Skræður: 72 – Forystufé I: Kragi, Kolur, Gráni og fleiri Skagfirðingar

Ida Pfeiffer var þýsk kona sem ferðaðist um landið 1845. Hún gaf út ferðasögu sína í Þýskalandi fáeinum árum síðar, og bera skrif hennar vott um ríka athyglisgáfu og leiða ýmislegt forvitnilegt í ljós um staðhætti og mannlíf á Íslandi undir miðja 19. öld séð með auga gestsins.

Skræður: 99 – Íslandsferð Idu Pfeiffer 1845: Fyrri hluti - Íslenskar konur, dramb og hörmuleg húsakynni

Þetta er fimmta og síðasta kastið upp úr endurminningum hinnar dönsku sýslumannsfrúar á Austurlandi í byrjun 19. aldar. Einlægar og opinskáar lýsingar hennar eru samar við sig, bæði um hagi hennar sjálfrar og Íslendinga almennt. Í þessu kasti er meðal annars lýst mikilli svaðilför sem Gyða og fjölskylda fóru yfir hálendið íslenska en þar voru bæði hún og börn hennar í mikilli hættu. Þórður eiginmaður Gyðu hafði þá fengið veitingu fyrir Árnessýslu í stað Múlasýslu en dvöl hjónanna á Íslandi styttist nú mjög. Hún hvarf frá Íslandi reynslunni ríkari.

Skræður: 08 – Á dögum hundadagskóngsins: Endurminningar Gyðu Thorlacius V

Oscar Clausen var sonur danskættaðs kaupmanns á Snæfellsnesi og skrifaði marga og skemmtilega sagnaþætti, bæði af Vesturlandi og víðar af landinu. Í þessu fyrsta kasti úr Sögnum og sögu hans segir hann frá hestum og hestamennsku í uppeldi hans. Þar eru frásagnir um marga merkilega hesta en líka til dæmis skemmtileg frásögn af reiðfatnaði vel stæðs fólks á Snæfellsnesi á hans æskudögum. Óhætt er að segja að fíneríið komi þar nokkuð á óvart.

Skræður: 74 – Sögn og saga Oscars Clausen I: Fína fólkið og hestarnir

Jón Jónsson hét íslenskur bóndi, fæddur 1829 í Mývatnssveit. Á tímum þegar Ísland var afskekkt og einangrað og menntun alþýðu takmörkuð, steig Jón það einstæða skref að kenna sjálfum sér ensku og skrifaði svo sjálfsævisögu sem birtist í ensku blaði. Í þessu kasti er lesið upphaf ævisögunnar þar sem Jón segir frá uppruna sínum og dvöl í Kaupmannahöfn á æskuárum.

Skræður: 90 – Einstæð bók I: Íslenskur bóndi skrifaði sjálfsævisögu á ensku!

Í þessu kasti er lesið úr minningum Björgúlfs Ólafssonar læknis, sem starfaði á Borneó og víðar í Indónesíu á árum fyrri heimsstyrjaldar. Margt kemur framandlega fyrir sjónir, og lýsingar Björgúlfs eru fullar af furðu aðkomumannsins en um leið hlýju og velvild. Hann lýsir líka dramatískum atburðum, til dæmis krókódílaveiðum þegar mikið gengur á, vægast sagt. Og mannlífið er auðugt og skemmtilegt.

Skræður: 97 – Íslenskur læknir á framandi slóðum: Björgúlfur á Borneo I

Þetta er annað kastið sem helgað er endurminningum hinnar dönsku sýslumannsfrúar á Austurlandi í upphafi 19. aldar. Gyða skrifaði hinar stórmerkilegu minningar sínar þegar hún var flutt aftur til Danmerkur en sýn hennar á Ísland, um það leyti sem Jörundur hundadagakóngur var á ferð, er alveg einstök. Raunar skiptir lýsing hennar á sögulegum atburðum ekki endilega mestu máli, heldur er ekki síður merkilegt að heyra um persónulega hætti hennar og ýmsar raunir sem hún lýsir af meira hispursleysi en títt var á hennar dögum.

Skræður er heitið á nýju hlaðvarpi sem hinn fjölfróði útvarps- og fjölmiðlamaður Illugi Jökulsson sér um. Þar kynnir hann hlustendum Storytel efni gamalla íslenskra bóka af öllu tagi. Þar getur verið um að ræða ævisögur og endurminningar, sögurit og frásagnir af öllu tagi, þjóðsögur, skrímslasögur og hvaðeina milli himins og jarðar. Illugi kynnir efnið vandlega, segir frá bakgrunni frásagnanna, styttir og dregur saman ef þörf krefur og í tilfelli elstu bókanna lagar hann stundum textann að eyrum nútímafólks. En fyrst og fremst fá hinar gömlu skræður og fróðleikur þeirra að njóta sín. Stórskemmtilegir þættir sem enginn fróðleiksfús hlustandi ætti að láta framhjá sér fara!

Skræður: 05 – Á dögum hundadagakóngsins: Endurminningar Gyðu Thorlacius II

Frásagnir þær sem Ásgeir Jónsson frá Gottorp safnaði í byrjun 20. aldar um forystufé lýsa ótrúlegu sambandi manna og sauðfjár. Sumar lýsingar bænda af kindum sínum eru líkastar lýsingum á mannfólki sem bændur meta mest. Í þessu kasti er haldið áfram að rifja upp frásagnir af mögnuðum afreksverkum sem forystuféð vann í illviðrum og stórhríðum, þegar óhætt er að segja að kindurnar hafi bjargað lífum bæði heilu kindahjarðanna og einnig mannanna sem reyndu að koma þeim í hús.

Skræður: 73 – Forystufé II: Tungu-Golsi og merkilegir sauðir í Húnavatnssýslu

Kristín Jónsdóttir hét kona, fædd á Dýrafirði 1876. Þótt hún væri alþýðustúlka náði hún að komast til Kaupmannahafnar þar sem hún lærði margt um hótel og veitingarekstur og þegar hún kom til Íslands í byrjun 20. aldar setti hún upp sitt eigið veitingahús, Fjallkonuna. Hún kallaðist lengst af Kristín Dahlstedt eftir að hún eignaðist um tíma sænskan eiginmann. Kristín var afar svipmikil kona, starfsemi hennar var stundum umdeild og hún lenti jafnvel upp á kant við lögin, þótt sómakær væri á sinn hátt. Hafliði Jónsson frá Eyrum skráði endurminningar hennar sem eru afar litríkar og skemmtilegar og hér er fyrsti hluti þeirra þar sem segir frá uppeldi hennar á Vestfjörðum og ógleymanlegu ástarsambandi hennar og Magnús Hjaltasonar sem Halldór Laxness gerði síðar eina af fyrirmyndum Ólafs Kárasonar í skáldsögunni Heimaljósi.

Skræður: 45 – Litrík kona segir frá, endurminningar Kristínar Dahlstedt I – Uppeldi og ljósvíkingur

Hlustaðu og lestu

Other podcasts you might like ...