App Store

Google Play

is Device Banner Block 894x1036

Stígðu inn í heim af óteljandi sögum

Hlustaðu og lestu

Illugi Jökulsson

Hinn fjölfróði útvarps- og fjölmiðlamaður, rithöfundurinn Illugi Jökulsson kynnir hlustendur Storytel efni gamalla íslenskra bóka af öllu tagi. Þar getur verið um að ræða ævisögur og endurminningar, sögurit og frásagnir af öllu tagi, þjóðsögur, skrímslasögur og hvaðeina milli himins og jarðar.

Skræður

Ida Pfeiffer var þýsk kona sem ferðaðist um landið 1845. Í þessu kasti númer 2 úr minningum hennar segir hún frá ferðalögum sínum um landið, fegurð landsins en líka undarlegu hátterni hinna innfæddu. Þeir fylgjast sífellt með henni eins og naut góna á nývirki, og þykir henni oft nóg um. Hún er látin gista í kirkjum, sem virðast notaðar eins og geymsluhús, og sóðaskapurinn hvarvetna er yfirgengilegur.

Skræður: 100 – Íslandsferð Idu Pfeiffer 1845: Seinni hluti - fegurð landsins og sóðaskapur innfæddra

Árið 1911 lagði íslenski læknirinn Þórður Guðjohnsen af stað í leiðangur á fjallið Matterhorn í Ölpunum og hugðist verða fyrstur Íslendinga til að klífa þetta fræga fjall. Þórður skrifaði seinna minningar sínar og í þessu kasti segir fyrst frá honum og ævi hans, en hann má heita fyrsti raunverulegi fjallamaður Íslands. Í síðari hluta kastsins segir frá leiðangri hans í Alpana, en í förinni upp á hið fræga fjall gat brugðið til beggja vona.

Skræður: 78 – Fyrsti fjallagöngumaður Íslands I: Þórður Guðjohnsen leggur á Matterhorn

Hér segir frá því þegar Þórður Guðjohnsen sigrast á fjallinu Matterhorn. Gangan þangað upp reyndist heilmikil þrekraun og nánast í hverjum áfanga á leið upp fjallið er staður þar sem einhver hefur látið lífið, en Þórður lét ekki bugast og náði að lokum takmarkinu. Síðan hófst hann handa við miklar göngur um Lappland og segir frá staðháttum þar.

Skræður: 79 – Fyrsti fjallgöngumaður Íslands II: Þórður sigrar Matterhorn og heldur til Lapplands

Í þessu kasti segir frá því þegar Kristín er flutt heim til Íslands eftir langa dvöl í Kaupmannahöfn og fær sér fyrst vinnu á Hótel Reykjavík þar sem hún kynnist meðal annars skáldinu Einari Benediktssyni. Eftir að hún trúlofast og verður barnshafandi leggur hún allt sitt fé í að hjálpa heitmanni sínum að eignast skósmíðastofu, en það fer öðruvísi en ætlað var. Hún stofnar svo að lokum sína eigin matsölu, enda ráðin í að standa á eigin fótum þótt hún væri „bara kona“. Hér segir og af kynnum hennar og Tryggva Gunnarssonar bankastjóra.

Skræður: 85 – Litrík kona segir frá, endurminningar Kristínar Dahlstedt VI – „Bara kona“ opnar matsölu

Ida Pfeiffer var þýsk kona sem ferðaðist um landið 1845. Hún gaf út ferðasögu sína í Þýskalandi fáeinum árum síðar, og bera skrif hennar vott um ríka athyglisgáfu og leiða ýmislegt forvitnilegt í ljós um staðhætti og mannlíf á Íslandi undir miðja 19. öld séð með auga gestsins.

Skræður: 99 – Íslandsferð Idu Pfeiffer 1845: Fyrri hluti - Íslenskar konur, dramb og hörmuleg húsakynni

Indriði Indriðason var fræðaþulur mikill og ættfræðingur. Hann gaf út ævisögu fyrir nærri 80 árum sem hann hafði skrifað eftir frásögn Guðlaugs Kristjánssonar, sem ævinlega var kenndur við Rauðabarðaholt í Dölum. Í þessu fyrsta kasti segir frá uppruna og uppeldi þessa alþýðupilts sem ólst upp hjá vandalausum af því foreldrar hans voru fátækir. Frásögnin er litrík og skemmtileg og er fráleitt nokkur barlómur, því Guðlaugur ber sig alltaf vel, en þó fer ekki milli mála að hlutskipti hans sem einstæðings hafa á köflum verið heldur einmanaleg.

Skræður: 81 – Dagur er liðinn I - Guðlaugur Kristjánsson og uppeldi hans í Dölum á 19. öld

Þórdís Ebenesersdóttir hét íslensk alþýðustúlka, fædd 1808. Hún varð vinnukona hjá Guðmundi Ólafssyni bónda á Vindhæli nálægt Skagaströnd í Húnavatnssýslu og leið ekki á löngu þar til menn þóttust verða varir við að hún væri farin að gefa bónda hýrt auga. Gallinn var sá að hann var giftur og tók nú við ótrúleg atburðarás þar sem ástir og örlög einstaklinga vógust á við afskiptasöm yfirvöld sem ekki bjóða sér að alþýðufólk fengi að haga lífi sínu eins og því sjálfu þóknaðist. Magnús Björnsson á Syðra-Hólmi skrifaði magnaða frásögn um „húsfrú Þórdísi“ sem hér er lesið úr. Fyrra kast af tveimur.

Skræður er heitið á nýju hlaðvarpi sem hinn fjölfróði útvarps- og fjölmiðlamaður Illugi Jökulsson sér um. Þar kynnir hann hlustendum Storytel efni gamalla íslenskra bóka af öllu tagi. Þar getur verið um að ræða ævisögur og endurminningar, sögurit og frásagnir af öllu tagi, þjóðsögur, skrímslasögur og hvaðeina milli himins og jarðar. Illugi kynnir efnið vandlega, segir frá bakgrunni frásagnanna, styttir og dregur saman ef þörf krefur og í tilfelli elstu bókanna lagar hann stundum textann að eyrum nútímafólks. En fyrst og fremst fá hinar gömlu skræður og fróðleikur þeirra að njóta sín. Stórskemmtilegir þættir sem enginn fróðleiksfús hlustandi ætti að láta framhjá sér fara!

Skræður: 02 – Yfirvöldin bönnuðu henni að giftast: Um litríka og átakanlega ævi Þórdísar Ebenesersdóttur I

Hér segir af skelfilegum valdamönnum á Íslandi á 18. öld, þeim Ólafi Árnasyni sýslumanni á Barðaströnd og Halldóru konu hans. Bæði voru þau orðlögð fyrir ágrind og fégræðgi, og höfðu allar klær úti til að afla fjár. Meðal annars gekk Ólafur hart fram gegn raunverulegum og ímynduðum glæpamönnum, svo hann gæti sjálfur hirt þær sektir sem þeir voru dæmdir í, en jafnframt hafði hann sér til hjálpar óvenju marga og harkalega böðla. Þetta er frásögn um ljótt og vont réttarfar á Íslandi.

Skræður: 60 – Dómharður, vondur valdamaður: Sögn og saga Oscars Clausens II

Þegar verslun á Íslandi var gefin frjáls um miðja 19. öld voru nokkrir Íslendingar meðal kaupmanna í Reykjavík. Oscar Clausen segir hér frá þeim og ekki síst Þorsteini Kúld. Hann andaðist stórauðugur um fimmtugt og skipti dánarbús og erfðamál urðu langvinn og varð minna úr auði hans en til stóð. Jafnframt eru í þessu kasti styttri frásagnir um harðindi mikil í Vestmannaeyjum og bágindi víðar í upphafi 19. aldar.

Skræður: 77 – Sögn og saga Oscars Clausen IV: Litríkir kaupmenn í Reykjavík og harðindi

Í þessu þriðja og síðasta kasti úr Endurminningum fjallagöngumanns, þar sem Þórður Guðjohnsen sagði sögu sína, greinir frá gönguferðum hans um Norður-Svíþjóð eða Lappland, á síðasta hluta ævinnar. Bar þar margt til tíðinda því náttúran var þar fjölbreytt og stundum óvægnari en ætla mætti. Einnig má heyra skemmtilegar lýsingar Þórðar á Sömum (sem þá voru kallaðir Lappar) og samfélagi þeirra þar norður frá.

Skræður: 80 – Fyrsti fjallagöngumaður Íslands III - Samfélag Lappa og gengið á fjöll í Norður-Svíþjóð

Í september 1950 lést í Dýrafirði Kristinn Guðlaugsson bóndi á Núpi, kominn yfir áttrætt. Síðustu árin hafði hann unnið að ritun endurminninga sinna og þótt honum hafi ekki auðnast að ljúka því verki eru bernskuminningarnar til. Þar er leitað fanga í þessum þætti, en bernskuminningarnar geyma forvitnilegan fróðleik og innsýn í líf og hugsun ungs manns undir aldamótin 1900.

Skræður: 96 – Kristinn á Núpi I

Hlustaðu og lestu

Other podcasts you might like ...