App Store

Google Play

is Device Banner Block 894x1036

Stígðu inn í heim af óteljandi sögum

Hlustaðu og lestu

Edward Łysiak

W pozornie sielską koegzystencję różnych narodowości Pokucia (Zachodnia Ukraina) wkracza polityka. Za sprawą organizacji nacjonalistycznych odżywają nadzieje Ukraińców na niepodległe państwo. Wybuch wojny zrywa dotychczasowe więzy szkolnej przyjaźni Fedora, Romana, Stiepana, Grzegorza, Michała oraz Izaaka. Ukraińcy Fedor, Roman i Stiepan wstępują do OUN. Żyd Izaak sympatyzujący z komunistami w 1941 roku ucieka z Armią Czerwoną do ZSRR, by powrócić w kwietniu 1944 jako oficer NKWD. Bracia Michał i Grzegorz pozostają na Pokuciu. Coraz większy terror UPA, w którym czynny udział biorą Fedor i Roman, doprowadza do śmierci Stiepana, Grzegorza i Miriam - młodzieńczej miłości Izaaka. Pod patronatem NKWD i bezpośrednim kierownictwem Izaaka, powstają istrebitielnyje bataliony – oddziały specjalne do zwalczania UPA, do których wstępuje Michał. Julia, jego żona, podoba się Izaakowi. Ich wzajemna fascynacja rozwija się w tle bezwzględnej walki z sotniami UPA. Nie zrywa jej nawet wyjazd Julii na Ziemie Zachodnie. Michał walczy z UPA w Beskidach, gdzie poznaje Katrynę, łemkowską sanitariuszkę.

Powieść Edwarda Łysiaka – jedna z najlepszych, jakie poświęcono tematyce konfliktu polsko-ukraińskiego, mocno osadzona w realiach Kut i Rybna, ma w sobie coś z klimatu znakomitego, nagradzanego na wielu festiwalach filmu Jurija Iljenki pt. „Biały ptak z czarnym znamieniem” (1971), którego akcja dzieje się w 1940 roku nad Czeremoszem, na pograniczu polsko-ukraińsko-rumuńskim, między Pokuciem a Bukowiną. Łysiak, podobnie jak Iljenko, ukazuje jak polityka i ideologia podzieliły ludzi, czyniąc z nich okrutników, i jak dawni koledzy i przyjaciele wyniszczali się wzajemnie. W filmie Iljenki skomplikowaną psychologicznie postać Hucuła – banderowca Oresta (który, walcząc o samostinną Ukrainę, nie waha się być okrutnikiem) świetnie zagrał wybitny ukraiński aktor Bohdan Stupka, znany też z filmu „Ogniem i Mieczem” Jerzego Hoffmana, gdzie wcielił się w postać Bohdana Chmielnickiego. Łysiak i Iljenko nie nurzają bohaterów tylko w mrocznej ideologii, ale ukazują również ich subtelne uczucia oraz skutki ich politycznych wyborów.

Prof. Stanisław Nicieja, historyk - rektor Uniwersytetu Opolskiego

Maciej Więckowski

Novae Res

Kresowa opowieść

Kresowa opowieść. Michał

Julia i Natalka osiedlają się na Ziemiach Zachodnich. Julia, przekonana o śmierci Michała, próbuje bezskutecznie układać swoje uczuciowe życie. Michał wraca niespodziewanie w 1956 roku. Oboje próbują odnaleźć dawne uczucie, ale okazuje się to niemożliwe. Wieś, w której mieszkają, jest podzielona z powodu konfliktu z proboszczem. W 1967 roku Julia wyjeżdża do sanatorium, a Michał udaje się w Beskid Niski. Te wyjazdy pozwalają obojgu zrzucić brzemię przeszłości.

Rok 1996.
W willowej dzielnicy Wrocławia dokonane zostaje zabójstwo starszego człowieka. Sprawą zajmuje się dwoje młodych policjantów: Ewa i Andrzej. Wydaje się, że zginął Michał Jakubowski, ale śledztwo nie doprowadza do wykrycia sprawców.

Rok 2010.
Ewa i Andrzej otrzymują wiadomość, że zmarł... Michał Jakubowski. Nowe fakty doprowadzają do wznowienia śledztwa. Między Ewą i Andrzejem nawiązują się nici sympatii, przyjaźni, a w końcu zauroczenia. Tajemnicze zaginięcie na Zachodniej Ukrainie dwójki polskich turystów sprawia, że oboje decydują się na wyjazd w te same miejsca, w których podczas wojny ukrywała się sotnia UPA.

Powieść Edwarda Łysiaka – jedna z najlepszych, jakie poświęcono tematyce konfliktu polsko-ukraińskiego, mocno osadzona w realiach Kut i Rybna, ma w sobie coś z klimatu znakomitego, nagradzanego na wielu festiwalach filmu Jurija Iljenki pt. „Biały ptak z czarnym znamieniem” (1971), którego akcja dzieje się w 1940 roku nad Czeremoszem, na pograniczu polsko-ukraińsko-rumuńskim, między Pokuciem a Bukowiną. Łysiak, podobnie jak Iljenko, ukazuje jak polityka i ideologia podzieliły ludzi, czyniąc z nich okrutników, i jak dawni koledzy i przyjaciele wyniszczali się wzajemnie. W filmie Iljenki skomplikowaną psychologicznie postać Hucuła – banderowca Oresta (który, walcząc o samostinną Ukrainę, nie waha się być okrutnikiem) świetnie zagrał wybitny ukraiński aktor Bohdan Stupka, znany też z filmu „Ogniem i Mieczem” Jerzego Hoffmana, gdzie wcielił się w postać Bohdana Chmielnickiego. Łysiak i Iljenko nie nurzają bohaterów tylko w mrocznej ideologii, ale ukazują również ich subtelne uczucia oraz skutki ich politycznych wyborów.

Prof. Stanisław Nicieja, historyk - rektor Uniwersytetu Opolskiego

Kresowa opowieść. Julia

Kiedy pamięć o przeszłości zatruwa teraźniejszość

Po powrocie z Ukrainy i rozwiązaniu zagadki zaginięcia dwójki polskich turystów inspektor Andrzej Pilarski czuje, że nie czeka go już w życiu nic dobrego. Porzucony przez kobietę, z którą planował założyć rodzinę, popada w coraz większe rozgoryczenie i frustrację, a wkrótce dowiaduje się, że cierpi na nowotwór wątroby i jedyną szansą na ratunek jest przeszczep. Chcąc odciąć się choć na chwilę od negatywnych emocji, postanawia wyjechać w podróż życia do miejsc, które zawsze chciał zobaczyć. Nawet nie podejrzewa, że wymarzone wakacje we Włoszech i Chorwacji staną się początkiem mrożącej krew w żyłach historii, a przypadkowo spotkana piękna Ukrainka o imieniu Nadia poważnie namiesza mu w głowie...
W tej pełnej napięcia powieści wątki współczesne nieustannie przeplatają się z dramatycznymi wspomnieniami świadków zbrodni wołyńskiej, udowadniając, że pragnienie zemsty jest jednym z najbardziej destrukcyjnych uczuć, z jakimi musi zmierzyć się człowiek.

Są rany, których czas nie zabliźni; i niczym stygmaty naznaczają kolejne pokolenia. Ci, którzy zginęli z rąk banderowskich bestii już o nic się nie upomną. Ci, którzy uciekli z nazistowskiego piekła, wciąż cierpią i nie mogą uwolnić się od bólu. Przeżyli, ale czy ocaleli, gdy oprawca pozostaje bezkarny, wina nienazwana, gdy zabrakło zadośćuczynienia? Trzecia część "Kresowej opowieści "z podtytułem "Nadia" jest dowodem na to, że pomimo upływu czasu reperkusje kresowej tragedii nie przebrzmiały, a echo tamtych krzywd niesie się po wsze czasy i nie milknie. Do głosu dochodzi desperacka chęć odwetu bez przestrzegania granic i za każdą cenę . Co daje przyzwolenie na dokonanie samosądu? Czy może być usprawiedliwienie dla wymierzenia sprawiedliwości poza prawem?

Mariola Pomykaj, myslirzezbioneslowem.blogspot.com

Edward Łysiak (1948) – absolwent Politechniki Wrocławskiej. Pomysłodawca i współrealizator projektu „Łączy nas wspólna historia”, który powstał, by umożliwić kontakty między młodzieżą polską i ukraińską. Jest orędownikiem polsko-ukraińskiego pojednania, ale też pamięci o zbrodniach ukraińskich nacjonalistów, popełnionych na polskiej ludności cywilnej na Wołyniu i w Galicji Wschodniej. Jego dorobek literacki to „Michał” i „Julia”, powieści wydane pod wspólnym tytułem „Kresowa opowieść”, które wybitny znawca Kresów, profesor Stanisław Nicieja, określił mianem jednych z najlepszych traktujących o konflikcie polsko-ukraińskim. Ma żonę Wandę, dwóch synów i czworo wnuków. Jego pasja to tradycyjne szkutnictwo i żeglarstwo.
Www.kresowaopowiesc.pl

Kresowa opowieść. Nadia