Niewiele jest wydarzeń tak barwnych, dramatycznych i doniosłych dla dziejów świata jak wyprawa Napoleona przeciwko Rosji.

W 1812 roku Francja niepodzielnie panowała w zachodniej i środkowej Europie, ale wojna z Wielką Brytanią – szczególnie na Półwyspie Iberyjskim – trwała nadal. Najistotniejszym jej elementem była blokada wysp brytyjskich. Dokuczała ona coraz bardziej wszystkim, również Rosji, rujnując jej handel. W obliczu tych okoliczności konflikt zbrojny był tylko kwestią czasu.

Napoleon zgromadził na terenach Prus Wschodnich i Księstwa Warszawskiego wielonarodową armię liczącą niemal 600 tys. ludzi, w tym 90. tys. Polaków 24 czerwca przekroczył z nią rzekę Niemen, rozpoczynając kampanię wojenną, którą nazwał „drugą wojną polską”.