App Store

Google Play

is Device Banner Block 894x1036

Stígðu inn í heim af óteljandi sögum

Hlustaðu og lestu

Illugi Jökulsson

Hinn fjölfróði útvarps- og fjölmiðlamaður, rithöfundurinn Illugi Jökulsson kynnir hlustendur Storytel efni gamalla íslenskra bóka af öllu tagi. Þar getur verið um að ræða ævisögur og endurminningar, sögurit og frásagnir af öllu tagi, þjóðsögur, skrímslasögur og hvaðeina milli himins og jarðar.

Skræður

Ida Pfeiffer var þýsk kona sem ferðaðist um landið 1845. Í þessu kasti númer 2 úr minningum hennar segir hún frá ferðalögum sínum um landið, fegurð landsins en líka undarlegu hátterni hinna innfæddu. Þeir fylgjast sífellt með henni eins og naut góna á nývirki, og þykir henni oft nóg um. Hún er látin gista í kirkjum, sem virðast notaðar eins og geymsluhús, og sóðaskapurinn hvarvetna er yfirgengilegur.

Skræður: 100 – Íslandsferð Idu Pfeiffer 1845: Seinni hluti - fegurð landsins og sóðaskapur innfæddra

Þórdís Ebenesersdóttir hét íslensk alþýðustúlka, fædd 1808. Hún varð vinnukona hjá Guðmundi Ólafssyni bónda á Vindhæli nálægt Skagaströnd í Húnavatnssýslu og leið ekki á löngu þar til menn þóttust verða varir við að hún væri farin að gefa bónda hýrt auga. Gallinn var sá að hann var giftur og tók nú við ótrúleg atburðarás þar sem ástir og örlög einstaklinga vógust á við afskiptasöm yfirvöld sem ekki bjóða sér að alþýðufólk fengi að haga lífi sínu eins og því sjálfu þóknaðist. Magnús Björnsson á Syðra-Hólmi skrifaði magnaða frásögn um „húsfrú Þórdísi“ sem hér er lesið úr. Fyrra kast af tveimur.

Skræður er heitið á nýju hlaðvarpi sem hinn fjölfróði útvarps- og fjölmiðlamaður Illugi Jökulsson sér um. Þar kynnir hann hlustendum Storytel efni gamalla íslenskra bóka af öllu tagi. Þar getur verið um að ræða ævisögur og endurminningar, sögurit og frásagnir af öllu tagi, þjóðsögur, skrímslasögur og hvaðeina milli himins og jarðar. Illugi kynnir efnið vandlega, segir frá bakgrunni frásagnanna, styttir og dregur saman ef þörf krefur og í tilfelli elstu bókanna lagar hann stundum textann að eyrum nútímafólks. En fyrst og fremst fá hinar gömlu skræður og fróðleikur þeirra að njóta sín. Stórskemmtilegir þættir sem enginn fróðleiksfús hlustandi ætti að láta framhjá sér fara!

Skræður: 02 – Yfirvöldin bönnuðu henni að giftast: Um litríka og átakanlega ævi Þórdísar Ebenesersdóttur I

Grímu, safni frásagna sem þeir Þorsteinn M. Jónsson og Jónas Rafnar tóku saman, er margt hnýsilegt. Eitt af því er frásögn Erlends Árnasonar sem fæddist í Skagafirði 1810 en flutti á efri árum til Vesturheims og lést þar. Hann segir frá óhugnanlegum atburðum þegar margir heimilismenn á Svínavallakoti létust með voveiflegum hætti. En Erlendur lenti í ýmsu fleiru og í frásögn hans lýsir hann meðal annars viðureign sinni við óþekkt dýr, sem ekki er gott að segja hvað hefur verið. Frásögnin sver sig í ætt við margt af því litskrúðugasta sem Íslendingar á 19. öld skráðu um ævi sína.

Skræður: 37 – Saga Erlends Árnasonar – Manndauðinn í Svínavallakoti og fleiri furður

Þetta er annað kast þar sem lesið er úr Prestasögum Oscars Clausens fræðaþular og segir hér raunar frá prestsfrú fremur en presti, eða maddömu Margréti Þórðardóttur frá Munaðarnesi á Ströndum, en af henni spruttu snemma miklar sagnir og var sérstaklega haft á orði að hún kynni ýmislegt fyrir sér, væri göldrótt með öðrum orðum. Hún var dregin fyrir dóm en lagði á flótta og fór alllengi huldu höfði. Lýst var eftir henni á Alþingi en hún var þá í felum í altarinu í kirkju einni.

Skræður: 44 – Prestasögur II: Maddama Galdra-Manga og hennar mál

Árið 1911 lagði íslenski læknirinn Þórður Guðjohnsen af stað í leiðangur á fjallið Matterhorn í Ölpunum og hugðist verða fyrstur Íslendinga til að klífa þetta fræga fjall. Þórður skrifaði seinna minningar sínar og í þessu kasti segir fyrst frá honum og ævi hans, en hann má heita fyrsti raunverulegi fjallamaður Íslands. Í síðari hluta kastsins segir frá leiðangri hans í Alpana, en í förinni upp á hið fræga fjall gat brugðið til beggja vona.

Skræður: 78 – Fyrsti fjallagöngumaður Íslands I: Þórður Guðjohnsen leggur á Matterhorn

Indriði Indriðason var fræðaþulur mikill og ættfræðingur. Hann gaf út ævisögu fyrir nærri 80 árum sem hann hafði skrifað eftir frásögn Guðlaugs Kristjánssonar, sem ævinlega var kenndur við Rauðabarðaholt í Dölum. Í þessu fyrsta kasti segir frá uppruna og uppeldi þessa alþýðupilts sem ólst upp hjá vandalausum af því foreldrar hans voru fátækir. Frásögnin er litrík og skemmtileg og er fráleitt nokkur barlómur, því Guðlaugur ber sig alltaf vel, en þó fer ekki milli mála að hlutskipti hans sem einstæðings hafa á köflum verið heldur einmanaleg.

Skræður: 81 – Dagur er liðinn I - Guðlaugur Kristjánsson og uppeldi hans í Dölum á 19. öld

Í bernskuminningum Halldórs Laxness segir frá því að innan við 10 ára gamall hafi hann verið farinn að skrifa heilmikið af sögum og hafi geymt þær í kistli, sem æskuvinur föður hans, Sæmundur holdsveiki, hafði smíðað handa honum. Svo vill til að til er ágrip af sjálfsævisögu Sæmundar þessa og er það næsta ótrúleg frásögn. Sæmundur bjó við skelfileg kjör á æskuárum og er þá vægt til orða tekið, en frásögnin er um leið ógleymanleg heimild um hlutskipti fátæklinga á Íslandi á 19. öld. Sæmundur leggst þó aldrei í eymd og volæði, heldur tekst á við örlög sín af ótrúlegri hugprýði og lífsþrótti.

Skræður er heitið á nýju hlaðvarpi sem hinn fjölfróði útvarps- og fjölmiðlamaður Illugi Jökulsson sér um. Þar kynnir hann hlustendum Storytel efni gamalla íslenskra bóka af öllu tagi. Þar getur verið um að ræða ævisögur og endurminningar, sögurit og frásagnir af öllu tagi, þjóðsögur, skrímslasögur og hvaðeina milli himins og jarðar. Illugi kynnir efnið vandlega, segir frá bakgrunni frásagnanna, styttir og dregur saman ef þörf krefur og í tilfelli elstu bókanna lagar hann stundum textann að eyrum nútímafólks. En fyrst og fremst fá hinar gömlu skræður og fróðleikur þeirra að njóta sín. Stórskemmtilegir þættir sem enginn fróðleiksfús hlustandi ætti að láta framhjá sér fara!

Skræður: 01 – Holdsveiki og kistill Halldórs Laxness: Magnaðar æviminningar Sæmundar holdsveika

Síðara kast af tveimur um „húsfrú Þórdísi“ og lesið úr frásögn Magnúsar Björnssonar um hana, ástir hennar og samferðafólk. Hér víkur sögunni til dansks kaupmanns á Skagaströnd sem Friðrik hét Hillebrandt. Það var stórlega breyskur maður sem ætlaði sér annað og meira hlutskipti en daga uppi á fátæklegum verslunarstað á Íslandi og varð líf hans einkar róstusamt. Sjálfur gerðist hann beiskur og þegar leiðir hans og Þórdísar Ebenesersdóttur lágu saman hafði hann af henni þau not sem hann þurfti, en lék hana þó hrottalega um leið. Sagan endaði í niðurlægingu og hörmung, en alltaf bar „húsfrú Þórdís“ sig jafn vel.

Skræður er heitið á nýju hlaðvarpi sem hinn fjölfróði útvarps- og fjölmiðlamaður Illugi Jökulsson sér um. Þar kynnir hann hlustendum Storytel efni gamalla íslenskra bóka af öllu tagi. Þar getur verið um að ræða ævisögur og endurminningar, sögurit og frásagnir af öllu tagi, þjóðsögur, skrímslasögur og hvaðeina milli himins og jarðar. Illugi kynnir efnið vandlega, segir frá bakgrunni frásagnanna, styttir og dregur saman ef þörf krefur og í tilfelli elstu bókanna lagar hann stundum textann að eyrum nútímafólks. En fyrst og fremst fá hinar gömlu skræður og fróðleikur þeirra að njóta sín. Stórskemmtilegir þættir sem enginn fróðleiksfús hlustandi ætti að láta framhjá sér fara!

Skræður: 03 – „Ég er frú Hillebrandt samt“ - Um litríka ævi og átakanleg ævilok Þórdísar Ebenesersdóttur II

Konstantínópel var höfuðborg Austurrómverska ríkisins sem hélt velli eftir að Rómaveldi í
vestri féll fyrir „villiþjóðum“. Borgin var í aldir ríkasta og fjölmennasta borg heimsins. Þangað
flykktust margir í von um frægð og frama og þar á meðal norrænir víkingar, sem voru
að mynda ríki á sléttum Rússlands og fóru eftir fljótum Úkraínu til borgarinnar sem norrænir
menn kölluðu Miklagarð. Þar gengu þeir í þjónustu keisaranna og voru kallaðir væringjar.

Sigfús Blöndal fræðimaður í Kaupmannahöfn skrifaði sögu væringja og hér segir af upphafi
þeirra.

Skræður: 38 – Væringjar í Miklagarði I: Hvaðan komu þeir?

Öldum saman var eina skólamenntunin sem Íslendingum stóð til boða í raun annaðhvort lögfræði eða guðfræði. Og flestir metnaðargjarnir ungpiltar af góðum stigum, svokölluðum, hlutu að reyna sig við annaðhvort. Framavon í samfélaginu var bundin þessum tveimur fræðigreinum. Af því leiddi að margir enduðu sem prestar sem voru kannski ekki endilega innblásnir af kærleiksboðskap Krists. Í þessu kasti út Prestasögum Oscars Clausens sagnaþular segir frá nokkrum prestum sem seint yrðu teknir í heilagra manna tölu, heldur blönduðust inn í illdeilur, galdramál og fleira.

Skræður: 43 – Prestasögur I: Lagarefir, prangarar og orðhákar í prédikunarstóli

Guðrún Borgfjörð fæddist á Akureyri árið 1856, dóttir Jóns Borgfirðings sem á sínum tíma var landskunnur fræðaþulur. Fjölskyldan ólst upp í fátækt sem Guðrún lýsir af mikilli einlægni en um leið tekur hún eftir mörgu því sem aðrir veittu kannski litla athygli. Lýsingar hennar á snobbi fyrirfólks eru til dæmis eftirtektarverðar. Þegar Guðrún var 9 ára gömul ákvað fjölskylda hennar að flytjast suður til Reykjavíkur og þar heldur hún áfram bráðskemmtilegum og einlægum lýsingum á hlutskipti alþýðufólks.

Skræður: 10 – Fátækt og fyrirfólk á Akureyri: Minningar Guðrúnar Borgfjörð I

Hlustaðu og lestu

Other podcasts you might like ...