Kwartalnik „Przekrój” 1/2023

1. Baby Jagi

Słowiański folklor był pełen znachorek, zielarek, szeptuch i czarownic. Kobiet obdarzonych wiedzą, która przekraczała ówczesne rozumienie świata. Istnieją do dziś – autorowi niniejszego tekstu było nawet dane poznać jedną z nich.

Tekst Tomasza Wiśniewskiego czyta Maciej Jabłoński.

2. Niezupełnie biały miś

Stał i węszył, potężnym łbem zwrócony w naszą stronę. Dzieliło nas tylko 200 m kamienistej plaży. Gdyby chciał, dopadłby nas w kilkanaście sekund. Miałem nadzieję, że nie będzie próbował, bo za nic w świecie nie chciałem do niego strzelać.

Tekst Mikołaja Golachowskiego czyta Maciej Jabłoński.

3. Brukwiowa odnowa

Surowa przypomina kalarepę, a ugotowana – pasternak. Choć zdrowa i smaczna, brukiew kojarzy się też z głodem, biedą i krzywdą.

Tekst Olgi Drendy czyta Beata Kaczmarek.

4. Czulę tulę

Gdy wcześniaki są przytulane, szybciej rosną, zdrowieją i nabierają sił. Ale serdecznych objęć potrzebują wszyscy, bez względu na wiek.

Tekst Bereniki Steinberg czyta Beata Kaczmarek.

5. Dobrze zadane pytania

Jeśli chcesz komuś pomóc, najpierw dowiedz się o nim jak najwięcej. Nie stosuj złotych zasad, do każdego dobieraj rozwiązania szyte na jego miarę. I najważniejsze: nie wierz w oczywiste prawdy, cały czas sprawdzaj i pytaj – radzą Esther Duflo i Abhijit V. Banerjee, nobliści, badacze współczesnego ubóstwa.

Tekst Pauliny Wilk czyta Anna Ryźlak.

6. Dziadki i dziatki

Czułość, bezinteresowność, akceptacja to tylko niektóre z bezcennych elementów międzypokoleniowej wymiany darów. Jednym czas ofiarowuje przeszłość, drugim – przyszłość.

Tekst Wojciecha Bonowicza czyta Tomasz Urbański.

7. Jedzmy swoje

Sezonowo, lokalnie i prosto. Wystarczy, że zastosujemy się do tych trzech wytycznych, a nasz posiłek będzie pełnowartościowy i ekologiczny. Nie będzie też nam groziła pokarmowa nuda, bo każda pora roku, również zima, ma swoje przysmaki.

Tekst Łukasza Nowackiego czyta Marcin Jabłoński.

8. O Marii, co patrzyła w niebo

Kopernik może nie była kobietą, ale w XVII w. w Świdnicy działała nie mniej zdolna astronomka. O Marii Cunitz słychać nawet w kosmosie – imię genialnej Ślązaczki nosi nawet jeden z kraterów na Wenus.

Tekst Jana Pelczara czyta Anna Ryźlak.

9. Oko na Lovelocka

Kiedy pewnego razu ktoś pochwalił jego nieszablonowe myślenie, zdziwił się, że w tej dziedzinie w ogóle istnieją jakieś szablony. James Lovelock – wynalazca, naukowiec, a przede wszystkim jeden z autorów teorii Gai.

Tekst Łukasza Kaniewskiego czyta Tomasz Urbański.

10. Pełnia światła

Lepiej nie ufać bezgranicznie swoim oczom. Łatwo dają się oszukać, choćby największej szachrajce wśród barw – bieli.

Tekst Szymona Drobniaka czyta Tomasz Urbański.

11. Rabinie, jak żyć?

Jonathan Sacks twierdził, że dobre życie składa się z miłości i pracy. Przekroczył ramy judaizmu, stając się przewodnikiem dla każdego.

Tekst Agnieszki Drotkiewicz czyta Beata Kaczmarek.

12. Śmiej się w głos

To działa, nawet jeśli nie jesteś w nastroju. Wymuszony śmiech może rozładować stres i wzmocnić odporność organizmu. I w końcu zmienić się w ten prawdziwy.

Tekst Aleksandry Pezdy czyta Beata Kaczmarek.

13. Święte powroty

Obchodzenie świąt może dziś bardziej kojarzyć się z teatralnym spektaklem niż aktem, w którym coś wydarza się naprawdę. Mircea Eliade zaproponował jednak teorię pozwalającą zrozumieć zarówno sens religijnego rytuału, jak i pewną uniwersalną skłonność ludzkiego umysłu.

Tekst Tomasza Wiśniewskiego czyta Tomasz Jabłoński.

14. Wieczna młodość

Choć od dawna podejrzewaliśmy, że niektóre żółwie, ryby, drzewa czy morskie bezkręgowce nie starzeją się, zakładaliśmy, że są to raczej wyjątki potwierdzające regułę. Dziś wiemy, że wiecznie młode gatunki są równie powszechne jak te, które ulegają upływowi czasu.

Tekst Adama Zbyryta, czyta Anna Ryźlak.

© 2022 Fundacja PRZEKRÓJ (Hljóðbók): 9770033248304

Útgáfudagur

Hljóðbók: 16 december 2022