Mediation: de meest zuivere manier van mensen helpen
Wat doet een mediator eigenlijk waardoor mensen zelf hun conflict leren oplossen? Wat kan deze methodiek betekenen voor andere vakgebieden waar mensen hulp vragen?
Een conflict raakt mensen persoonlijk. Als begeleider krijg je veel op je af: hoe behoud je evenwicht tussen je professionaliteit en betrokkenheid, tussen theorie en praktijk?
De kern van de methodiek mediation is conflictbegeleiding met respect voor het zelf-oplossend vermogen: wat kunnen mensen zelf en waar vragen ze hulp? Vanuit die visie vloeien vrijwel alle handelingen van de begeleider logisch voort.
Dit boek draagt bij aan behoud van de kern van de methodiek in tijden van juridisering van het vak mediation, maar ook aan toepassing van de methodiek in andere gebieden waar mensen hulp vragen.

De grondslagen van mediation zijn in de jaren 90 vertaald naar gedragsregels, een startovereenkomst en een reglement: voor duidelijkheid, zodat iedereen die deelneemt weet waar hij aan begint en wat hij mag verwachten. Terug naar de Kern gaat over de logica achter die regels, het waarom.

Dit boek laat de kern van de methodiek zien waar de (gedrags-) regels van af te leiden zijn en is daardoor ook bruikbaar voor andere professionals die de uitgangspunten van mediation - het zelfoplossend vermogen - als leidraad willen gebruiken: managers, HR-adviseurs, bedrijfsartsen, directies, coaches, vertrouwenspersonen.
Voor de opbouw van het boek is gekozen voor de volgorde waarin de mediator met het conflict te maken krijgt:
• wanneer zoekt iemand hulp van derden (hoofdstuk 1)
• in welke hoedanigheid komt iemand bij een mediator (hoofdstuk 2)
• wat betekent de context van een conflict voor communicatie (hoofdstuk 3)
• wat betekent deze achtergrond voor de invulling van een mediationtraject (hoofdstuk 4)
• wat houdt een conflict in stand (hoofdstuk 5) en
• wat doet een mediator eigenlijk? (hoofdstuk 6).
Ieder hoofdstuk heeft een vaste indeling, met per thema een focus op respectievelijk de deelnemers, de mediator en de context:
• De deelnemers: wat gebeurt er bij het beschreven onderdeel in de interactie tussen de deelnemers aan de mediation?
• De mediator: wat is in het betreffende onderdeel de rol of taak van de mediator en waarom?
• De context/theorie: ieder onderwerp kan bezien worden vanuit een bepaalde filosofie, context of theorie. Deze kunnen de professional handvatten geven om een andere insteek uit te proberen of om inzicht te krijgen in die patronen. De aangehaalde theorie in dit boek is slechts een selectie uit vele modellen en onderzoeken.

Gemakshalve spreek ik over ‘hij’ als ik de mediator bedoel. Ik spreek de lezer rechtstreeks aan als ik mij richt op de toepassing van mediation en in meer algemene beschouwingen als ‘de mediator’ - zoals ik dat ook in trainingen doe.

Beoogd effect
Met dit boek wil ik laten zien hoe logisch mediation in elkaar zit. Als je beseft op welke achterliggende gedachten en natuurlijke processen de methodiek is gebaseerd, kun je daar zelf van afleiden hoe je met conflictsituaties omgaat op een manier die bij jou als mens en bij de betrokkenen past. Het gedachtengoed is toe te passen door iedere professional die mensen begeleidt in lastige situaties.

Voor de mediator vormen de uitgangspunten een leidraad om in dilemma’s een keuze te maken die recht doet aan wat deelnemers mogen verwachten bij hun mediation.
Voor degene die als gespreksleider optreedt, biedt dit boek ook een leidraad bij keuzes over:
• het ingrijpen van bovenaf of
• de zeggenschap zoveel mogelijk bij de betrokkenen laten.

Het uitoefenen van mediation vraagt een oorspronkelijke manier van omgaan met mensen in conflict, in plaats van het enkel toepassen van geleerde vaardigheden, theorie of technieken. Door bewust te worden waarom je iets op een bepaalde manier doet, kun je een andere invalshoek kiezen als die manier niet blijkt te werken.
Je leert hoe je volop gebruik kunt maken van wat zich voordoet tijdens de mediationgesprekken. Wat er ook in een sessie gebeurt, alles fungeert als meest directe bron voor het achterhalen van mogelijke belemmeringen. Die werkwijze sluit aan bij wat de deelnemers zelf inbrengen, met zo min mogelijk beïnvloeding door de opvattingen van de mediator. Het vergroot daarmee de kans op een structurele oplossing.
Door telkens na te gaan wat er tussen de deelnemers precies gebeurt waardoor zij er zelf niet uit komen, wordt ook vaak zichtbaar wat zij zelf wél al doen. De kracht van de methodiek ligt in het blootleggen van het zelfoplossend vermogen van de betrokken zelf.